Sitoplazmik organeller:

A- Zarla çevrili olanlar: Çekirdek, mitokondri, lizozom, golgi aygıtı ve endoplazmik retikulumdur. Çekirdek ve mitokondri çift katlı zara sahiptir.

Çekirdek(nükleus) : Hücrenin yönetim ve üreme merkezidir. Eritrositler ve kanpulcukları hariç bütün hücrelerde bulunurlar. En önemli organellerden birisidir.

Görevleri
- Kalıtımsal özellikleri belirleyen genleri barındırır.
- Sitoplazmada sentez olaylarının gerçekleşebilmesi, çekirdeğin sitoplazmaya verdiği bir takım maddelerle mümkün olur.

Çekirdeğin yapısı:
1-çekirdek zarı
2-kromatin
3-çekirdekçik
4-çekirdek matrixi

Çekirdek zarı: üzerinde porlar bulunan ve ribozomların yapışık olduğu en dıştaki yapıdır.

Kromatin: Bölünme esnasında kromozomlara dönüşerek kutuplara çekilen yapıdır.

Çekirdekçik: (nükleolus): Çekirdeğin merkezidir ve protein ile ribozom sentezi yapar.

Çekirdek matrixi: Kromatin ile çekirdekçik arasındaki boşluğu dolduran yapıdır. Proteinler ve iyonlar içerir.

Çekirdeğin görevleri:Hücrenin canlılığını sürdürebilmesi için çekirdek mutlaka gereklidir. Hücrelerin metabolik faaliyetlerini devam ettirebilmeleri, kalıtsal özelliklerini nesilden nesile aktarabilmesi ve hücre bölünmesi için gerekli bir organeldir. Bu işlemleri yerine getirebilmesi için DNA ve RNA gereklidir. Her ikisi de kromozomlarda sentezlenir.

Endoplazmik Retikulum: Hücre zarından membranına kadar uzanabilen yapıdır. Olgun alyuvarlar, trombositler ve bakteriler dışında tüm hücrelerin sitoplazmalarında bulunur. Hücre zarından çekirdek zarına doğru 3 boyutta bir ağ gibi yayılım gösteren kasecik ve kanalcıklardır. Molekül transferi yapar. Desteklik görevine de yardımcı olur. Protein ve lipit sentezinde önemli rol oynar. Hücreden salgılanacak tüm proteinler ve lizozomlar E.R.de yapılır. Oluşturduğu odacıklarla asit baz tepkimelerinin ayrı olmasını sağlar. Üzerinde ribozom bulundurup bulundurmamasına göre 2’ye ayrılır.

A- Granüllü E.R. Zarı üzerinde ribozom taşıyanlara granüllü E.R. denir. Protein sentezinde görevlidir.

B-Düz E.R. Ribozom taşımayan E.R.dir. Yağ sentezi yapar. Kesecikleri aracılığıyla golgi aygıtına madde taşır.

Golgi Aygıtı: Çekirdeğe yakın bir bölgede yer alan paketleme ve salgılamada rol alan ve karbonhidrat sentezi yapabilen organeldir. Temel işlevi salgılanacak proteinlerin zardaki
yapısal proteinlerin hücre içi paketlenmesi ve salgılanmasıdır. Glikoprotein,lipoprotein, mukus, seluloz, salgılanmasında görevlidir.

Lizozom: Eritrositler dışında tüm hücrelerde bulunmakla birlikte miktarı hücrenin görevine
göre değişir. Sindirim organelidir. İçerdiği enzimler sayesinde hücredeki büyük molekülleri parçalar ve yaşlanmış hücreleri yok eder. Makrofaj gibi hücrelerde çok sayıda bulunur.
Mitokondri: Hücrenin solunum merkezi ve enerji santralidir. Hücrenin temel gereksinimi olan ATPnin deposudur. Metabolizmaları çok hızlı olan hücrelerde çok sayıdadır. Hücre
içindeki yaşama işlevleri için gereken enerjinin %95ini sağlar. 2 zara sahiptir. Dış zar düzdür ve çok seçici değildir. İç zar yüzeyi artırma amaçlı krista adı verilen kıvrımlardan oluşur.
Seçicidir. Kristanın içi matrix denilen sıvı ile kaplanmıştır. Kendi DNA,RNA ve ribozomları bulunur. Bu yüzden özerk organeldir.

Sentriyoller:
Sinir hücreleri dışında bütün hayvan hücrelerinde ve ilkel bitkilerde bulunur.Gelişmiş bitkilerde bulunmaz.İki adet sentriolden oluşur.Bu sentrioller hücre bölünmesi sırasında hücre kutuplarına çekilerek iğ ipliklerini oluşturur.Sperm gibi bazı hücrelerde kamçının oluşumu sentrioller sayesinde olur.

B- Zarla çevrili olmayan organeller:

Ribozom: Protein sentezinden sorumlu organeldir. Zarsızdır ve çok küçüktür. Sitoplazmada dağınık halde G.E.R. de mitokondride bulunabilirler. Destek sistemi organelleri:Mikrotübüller, filamanlar ve arafilamanlardır. Hücrenin iskelet sistemini oluştururlar.

Kofullar:Hücrede oluşan metabolik artıkların ve gereksiz sıvıların biriktirildiği keseciklerdir.Bitki hücrelerinde hayvan hücrelerinkilerden daha büyüktür çünkü bitkilerin hayvanlar gibi gelişmiş bir boşaltım sistemi yoktur. Hücreler yaşlandıkça kofullar büyür.Kofullar hücrenin madde alışverişi, beslenme, sindirim ve boşaltım gibi işlevlerinde etkili olur.